موانع قانوني ازدواج چيست؟
مواردي كه از نظر قانوني مانعي بر سر راه ازدواج افراد است عبارتند از شوهر داشتن، عده زن، قرابت و خويشاوندي در حدودي كه قانون تعيين كرده، مطلقه بودن به سه طلاق و نه طلاق، داشتن چهار زن دائمي، كفر، لعان و احرام كه در ادامه هر يك توضيح داده شده است.
ازدواج يكي از مراحلي است كه ممكن است افراد در زندگي خود آن را تجربه كنند. اما گاهي بر سر راه ازدواج موانعي ايجاد مي‌شود كه برخي از آن ها موانع فردي ازدواج نيستند بلكه كاملاً قانوني و حقوقي به حساب مي‌آيند. به اين معنا كه قانونگذار در شرايط خاصي عقد ازدواج را ممنوع اعلام كرده است. براي آشنايي بيشتر با موانع ازدواج در ادامه با مجله دلتا همراه باشيد.
موانع ازدواج چيست؟
ازدواج افراد با يكديگر در شرايطي توسط قانون منع شده و براي زن و مرد در صورت اطلاع از قانون و سرپيچي از آن مجازات در نظر گرفته شده است. اين موانع قانوني عبارتند از شوهر داشتن، عده زن، قرابت و خويشاوندي در حدودي كه قانون تعيين كرده، مطلقه بودن به سه طلاق و نه طلاق، داشتن چهار زن دائمي، كفر، لعان و احرام كه در ادامه هر يك توضيح داده شده است.
شوهر داشتن (تأهل)
ازدواج با زن شوهردار، غير قانوني است. در واقع اگر چه تعدد زوجات براي مرد، در حقوق ما با وجود شرايطي پذيرفته شده است، ولي چند شوهري به هيچ وجه مجاز نيست. بنابراين ازدواج با زن شوهردار جرم است و براي آن مجازات در نظر گرفته شده است. زن و مرد كه مرتكب اين عمل شوند، به ۶ ماه تا ۲ سال حبس يا جزاي نقدي از ۳ تا ۱۲ ميليون ريال محكوم خواهند شد.
داشتن چهار زن دائمي
در قانون ايران تعدد زوجات به چهار زن دائمي محدود شده و ازدواج دائم با همسر پنجم موجب باطل شدن ازدواج مجدد مي‌شود.
عده زن
طبق قانون عده عبارت است از مدتي زماني است كه بعد از طلاق يا فوت شوهر بايد سپري شود و زن تا زمانيكه اين مدت تمام نشده حق ازدواج مجدد ندارد. بنابراين در عده بودن زن يكي از موانع ازدواج به شمار مي‌آيد. عده دو نوع است: عده وفات و طلاق.
در عده وفات زن بعد از مرگ شوهر بايد براي ازدواج مجدد صبر كند كه اصولا چهار ماه و ده روز است. شايان ذكر است در خصوص اين كه زن نبايد در مدت عده ازدواج كند دلايلي ذكر شده كه در زير به آن ها اشاره شده است.
۱. جلوگيري از اختلاط نسل ايجاب مي كند كه زن تا مدتي پس از منحل شدن عقد ازدواج نتواند شوهر كند.
۲. عده طلاق گاهي مهلتي براي تفكر و بازگشت به زندگي زناشويي است. در اين مدت زن و شوهر مي‌توانند درباره خانواده، سرنوشت خود و فرزندان شان بيشتر بينديشند و قانون به شوهر اين اجازه را داده كه در صورت پشيماني از طلاق، با رجوع به همسر خود، اثر طلاق را از ميان برده و زندگي مشترك را آغاز كنند.
ازدواج با نزديكان (اقارب)
طبق قانون، ازدواج با خويشاوندان نسبي و سببي ممنوع و يكي از موانع ازدواج پسران و دختران است. شايان ذكر است كه اگر كودكي، شير زني غير از مادر خود را با شرايط خاصي بنوشد، به آن زن (دايه) و بستگان او محرم مي‌شوند كه به آن ها محرم رضاعي يا شيري گفته مي‌شود.
شرايط شيرخوارگي محرميت
۱. شير دايه، در نتيجه ازدواج و بارداري شرعي و حلال باشد. بنابراين اگر زني از راه غير شرعي زايمان كند، به كودك محرم نمي‌شود.
۲. كودك، شير را به طور مستقيم بنوشد. اگر را در ظرف به او بدهند، محرم نمي‌شود.
۳. دايه هنگام شير دادن، زنده باشد. بنابراين اگر كودك، همه يا برخي از نصاب شيرخوارگي را از زن مرده تغذيه كند، با دايه محرم نمي‌شود.
۴. سن كودك شيرخوار از ۲۴ ماه قمري، تجاوز نكرده باشد.
مطلقه بودن به سه طلاق و نه طلاق
طبق قانون مدني، زني كه سه مرتبه متوالي همسر يك نفر بوده و از يكديگر طلاق بگيرند، براي هميشه نسبت به يكديگر نامحرم مي‌شوند مگر اينكه با شخص ديگري عقد ازدواج دائم صورت بگيرد و پس از وقوع رابطه جنسي با او به دليل طلاق يا فسخ يا فوت شوهر، از وي جدا شود. كه در اين حالت مي‌تواند دوباره با شوهر سابق خود ازدواج كند.
كفر ؛ از موانع ازدواج
كفر عبارت است از ناباوري به اسلام و كافر كسي است كه به يكي از اصول اسلام يا يكي از ضروريات آن اعتقاد نداشته باشد. قانون مدني ازدواج زن مسلمان را با مرد غير مسلمان ممنوع كرده است. هرگاه زن و شوهر هر دو كافر باشند و زن مسلمان شود، نمي‌تواند به زندگي زناشويي با مرد كافر ادامه دهد و در اين صورت ازدواج باطل خواهد شد.
لعان
لعان در لغت به معني ناسزا گفتن و نفرين كردن به يكديگر است و در اصطلاح حقوقي آن است كه زن و شوهر با سوگندهاي ويژه اي يكديگر را لعنت كنند. لعان هنگامي محقق مي‌شود كه شوهر به زن نسبت زنا دهد، يا فرزندي را كه زن به دنيا آورده است از خود نفي كند. در چنين مواردي مرد در دادگاه چهار بار سوگند ياد مي كند كه راست مي‌گويد و بار پنجم مي گويد: لعنت خدا بر من اگر دروغگو باشم. آن گاه زن چهار بار سوگند مي‌خورد كه مرد دروغ مي‌گويد، سپس مي‌گويد : خشم خدا بر من اگر او راست گفته باشد. پس از انجام اين مراسم زن و شوهر براي هميشه نسب به يكديگر نامحرم هستند و فرزند مورد لعان هم به شوهر تعلق نخواهد داشت.
يكي از موانع ازدواج احرام است
احرام يكي از موانع ازدواج از ديدگاه اسلام است. احرام در اصطلاح به مناسك حج گفته مي‌شود. ماده ۱۰۵۳ قانون مدني در اين زمينه مقرر مي‌دارد: عقد در حال احرام باطل است و اگر زن و مرد به اين موضوع آگاه باشند، براي هميشه نسبت به يكديگر حرام هستند و ديگر نمي‌توانند ازدواج كنند.
مطالب بيشتر در مجله حقوقي دلتا...
برچسب:
