مجله حقوقی دلتا

اگر دادخواستی علیه شخصی داده شود و خوانده یعنی کسی که علیه او خواسته مطرح شده است، ابلاغیه را به شخصه تحویل نگرفته باشد و به تعبیر حقوقی به او ابلاغ نشده باشد و یا این که ابلاغ شده ولی در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محکوم شدن او رای صادره غیابی است. این قاعده در خصوص طلاق هم صدق می‌کند.

طلاق غیابی یکی از انواع طلاق است که با توجه به شرایطی هر یک از زن یا مرد در دادگاه خانواده آن را درخواست می‌کنند. اما قبل از توضیح در خصوص طلاق غیابی باید ابتدا بدانیم رأی غیابی چیست؟ در مجله دلتا در خصوص شرایط و چگونگی درخواست طلاق غیابی توضیح داده شده است.

رأی غیابی چیست؟
پیش از توضیح در باره طلاق غیابی  لازم است بدانیم رای غیابی چیست؟ اگرعلیه شخصی  دادخواست داده شود و خوانده یعنی کسی که علیه او خواسته مطرح شده است خود ابلاغیه وقت رسیدگی دادگاه را تحویل نگرفته باشد و به تعبیر حقوقی طبق ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی به او ابلاغ نشده باشد و یا این که در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محکوم شدن اوو ندادن لایحه، رای صادره غیابی است، رای غیابی ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ در همان شعبه قابل واخواهی است و کسی که رای غیابی علیه او صادر شده است می تواند ظرف مدت مذکور از دادگاه با ذکر دلیل تقاضای واخواهی و رسیدگی مجدد کند.

خواسته طلاق هم از قاعده مذکور مستثنی نیست و اگر وقت رسیدگی به خوانده ابلاغ واقعی نشده باشد و در دادگاه نیز حضور نیابد و لایحه هم نداده باشد در فرض محکومیت، طلاق غیابی است. اما با توجه به این که خواهان طلاق و خواسته طلاق می تواند طلاق از طرف مرد یا طلاق از طرف زن باشد، دراین خصوص جداگانه توضیح داده می شود.

طلاق غیابی از طرف مرد
طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی حق طلاق در اختیار مرد است. بنابراین اگر مردی دادخواست طلاق به طرفیت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و یا حضور پیدا نکند و لایحه نیز ندهد قطعا رای طلاق صادر خواهد شد ؛ اما در حالت دوم رای صادره طلاق غیابی است و زن می تواند در مهلت قانونی واخواهی کند. آنچه اهمیت دارد این است که رای طلاق به درخواست مرد از سوی دادگاه صادر می شود.

به هر حال ثبت طلاق منوط است به پرداخت حقوق مالی زن که در رای دادگاه منعکس می شود.

حقوق مالی زن در طلاق از طرف مرد عبارت است از مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت (به شرط مطالبه از سوی زن)، نفقه ایام عده، نفقه معوقه (در صورت مطالبه زن و استحقاق او) و شرط تنصیف اموال مندرج در عقدنامه ها به شرط امضاء این شرط توسط مرد و موجود بودن اموال هنگام طلاق که بعد از عقد خریداری شده باشد.

بعد از صدور حکم طلاق غیابی به درخواست مرد اگر مهریه قبلا توسط زن مطالبه نشده باشد مرد در صورت مصر بودن و ناتوانی در پرداخت یک جای مهریه می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به همان شعبه صادر کننده طلاق به طرفیت زن ارائه دهد .دادگاه در صورت حضور نیافتن زن یا نبودن او با توجه به شهادت شهود مرد، مهریه را تقسیط می کند.

طلاق غیابی از طرف زن چگونه است ؟
اگر دادخواست طلاق از طرف زن داده شده و شرایط طلاق غیابی را هم داشته باشد به این معنی که برگه‌ ابلاغیه به شوهر داده نشده باشد و یا مرد با وجود ابلاغ، در دادگاه حاضر نشود و لایحه نفرستد، دادگاه حکم طلاق غیابی صادر می‌کند.

شرایط طلاق غیابی از طرف زن
۱. هرگاه شوهر چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، یعنی غایب باشد و هیچ خبری از او در دست نباشد و زن دادخواست طلاق بدهد، دادگاه سه نوبت آگهی هر یک به فاصله‌ یک ماه در روزنامه محلی و یکی از روزنامه‎های کثیرالانتشار محل تهران با هزینه‌ خواهان منتشر می‌کند. پس از گذشتن یک سال از اولین آگهی، چنانچه خبری از زنده بودن مرد نشود، دادگاه حکم به فوت فرضی مرد می‌دهد. به عبارت دیگر فرض را بر این می‎گیرند که مرد فوت کرده است.
۲. نپرداختن نفقه توسط مرد به مدت شش ماه، حتی اگر خودداری مرد از دادن نفقه به دلیل تنگدستی و فقر او باشد.
در این موارد، زن می‌تواند برای مطالبه‌‌ نفقه به دادگاه مراجعه کند و در صورت عدم پرداخت نفقه از جانب مرد، دادخواست طلاق دهد. البته اگر زن در قبال شوهر تمکین نکند و از انجام تکالیف قانونی‎ خود بدون دلیل موجه خودداری کند، ناشزه محسوب می‌شود و حق دریافت نفقه را نخواهد داشت.
۳. از دیگر شرایط طلاق غیابی که از طرف زنان، بسیار مطرح می‎شود، رهایی از زندگی پر مشقت و تحمل‌ناپذیر است که در پی آن درخواست طلاق می‎کنند و در صورت اثبات عُسر و حَرَج و احراز این شرایط توسط دادگاه، دادگاه حکم طلاق صادر می‌کند.
عسر و حرج یعنی سختی و مشقتی که توان و تحمل ادامه‌ زندگی برای زن وجود نداشته باشد. زن با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کرده و دادگاه می‌تواند مرد را مجبور به طلاق کند. چنانچه در صورت اجبار دادگاه، همچنان مرد حاضر به طلاق نباشد، با اجازه دادگاه زن می‌تواند طلاق بگیرد. شایان ذکر است، معیار تعیین عسر و حرج زن، عرف است که با توجه به شرایط روحی و اجتماعی زن و شوهر و محیط و زمان و مکان تعیین می‌شود. در عمل، اثبات این ادعا از مشکل‌ترین مواردی است که زن برای مطالبه طلاق با آن مواجه است.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با انواع طلاق “انواع طلاق و مراحل آن در قانون” را مطالعه کنید.

طالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...

طبق قانون روابط موجر و مستاجر، تشخیص میزان خسارتی که از طریق موجر به مستاجر به دلیل تاخیر در بازگرداندن مبلغ رهن وارد شده، طبق شاخص بانک مرکزی است، نه از طریق تشخیص کارشناس.

یکی از قراردادهای رایج و متداولی که بین افراد وجود دارد، عقد رهن و اجاره است. با انعقاد قرارداد اجاره، مبلغی از طرف مستاجر به موجر پرداخت می‌شود. مبلغ گرو گذاشته شده رهن یا ودیعه نامیده می‌شود که مستاجر به عنوان قرض الحسنه و تضمین اجاره ملک به مالک می‌دهد و زمانی که مستاجر ملک را تخلیه می‎کند، مالک موظف است مبلغ ودیعه را به مستاجر بازگرداند. اما گاهی پیش می‌آید که موجر بنا به دلایلی، در بازگرداندن مبلغ رهن به مستاجر تاخیر می‌کند و مستاجر با مشکلاتی مواجه می‌شود. به همین دلیل در مجله دلتا به بررسی خسارت تاخیر در بازگرداندن مبلغ رهن پرداخته شده است.

الزام موجر به پرداخت ودیعه
در مورد تخلیه املاک مشکلاتی  وجود دارد که متاسفانه در برخی موارد سبب تضییع حقوق مستاجر می شود که به دلیل عدم توجه به مواردی هنگام تنظیم و امضای قرار داد اجاره و تعیین نکردن ضمانت اجرایی قوی برای قرارداد روی می دهد. زمانی که قرارداد اجاره تنظیم می شود مدت و مبلغ دیعه و اجاره بها مشخص است و در پایان مدت اجاره موجر حق دارد درخواست تخلیه را از مراجع قضایی پیگیری کند.

اگر مستاجر پس از پایان و انقضای مدت اجاره ملک را تخلیه کند اما موجر ودیعه وی را بازنگرداند موضوعی است که قانونگذار به صورت جدی به آن نپرداخته است.در این خصوص راهکار اول این است که مستاجر در آن ملک به تصرف خود ادامه می دهد و ملک را تخلیه نمی کند و منتظر می ماند تا موجر ودیعه را پرداخت کند.

راهکار دوم هر چند آزاردهنده است اما با قانون تطابق بیشتری دارد.مستاجر باید به مرجع قضایی و شورای حل اختلاف مراجعه و اعلام کند که آماده است ملک را تخلیه کند و از دادگاه درخواست می کند تا به جای موجر ملک را تحویل گیرد و آن را پلمپ کند.

موجر که پس از این حکم به ملک مراجعه می کند حق فک پلمپ ندارد و اگر به این کار دست بزند مرتکب جرم شده است.در این حالت موجر موظف است ودیعه را بازگرداند و سپس مستاجر می تواند به همان شعبه حل اختلاف مراجعه و ودیعه را دریافت کند.

خسارت تاخیر استرداد ودیعه  به نرخ روز محاسبه می شود؟
از تاریخی که مستاجر ودیعه را مطالبه می کند ، حق دارد خسارت تاخیر تادیه به میزان نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی را درخواست کند. بنابراین در زمان انعقاد اجاره نامه مستاجر باید به این موضوع دقت کند و ضمانت اجرایی برای خود قائل شود تا اگر در پایان مهلت اجاره ، به رغم درخواست دریافت ودیعه ، موجر از استرداد وجه خودداری کرد ،مستاجر بتواند نسبت به استیفای منعفت آن ملک اقدام کند .

از سوی دیگر مستاجر حق دارد به ازای هر روز از تاخیر استرداد میلغ ودیعه ، با یک مبلغ توافقی از موجر حق التزام  دریافت کند.

اگر مستاجر ملک را تخلیه نکند، چه اتفاقی می افتد ؟
مستاجری که در پی استیفای منفعت است و بدون اجازه موجر از ملک استفاده می کند در این حالت اجرت المثل به موجر تعلق می گیرد.به این معنا که از تاریخ انقضای قرارداد اجاره  موجرمی تواند درخواست اجرت المثل کند.در برخی موارد اجرت المثل به قیمت روز محاسبه می شود و به مستاجر ضرر زیادی وارد می شود.

مطالب بشتر در مجله حقوقی دلتا....

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با قوانین و مقررات قرارداد اجاره “اجاره نامه و موارد حائز اهمیت حقوقی” را مطالعه کنید.

از نظر قانونی پدر شوهر هر چند بسیار متمول، تکلیفی برای پرداخت مهریه پسر خود را ندارد حتی اگر آن پسر فقیر باشد. اما تحت شرایط خاصی امکان گرفتن مهریه از پدر همسر وجود دارد.

مهریه از حقوق مالی زن است که مرد متعهد به پرداخت آن است و ارتباطی به اطرافیان او ندارد. اما سوالات بسیاری در این خصوص پرسیده می‌شود که آیا در صورت ناتوانی مالی مرد، امکان درخواست مهریه از پدر همسر وجود دارد. در مجله دلتا شرایط مطالبه مهریه از پدر شوهر ‌پاسخ داده شده است.

مطالبه مهریه از پدر شوهر
از نظر قانونی پدر شوهر هر چند هم از تمکن مالی برخوردار باشد، وظیفه‌ای در قبال پرداخت مهریه پسر خود ندارد حتی اگر آن پسر (شوهر) فقیر باشد گرفتن مهریه از پدر شوهر ممکن نیست۵. اما تحت شرایط خاصی امکان مطالبه مهریه از پدر همسر وجود دارد. در واقع در مواردی که پدر همسر، در ضمن عقد ازدواج یا در سند ازدواج و یا حتی در قراردادی مستقل، پرداخت مهریه را تقبل کند یا ضمانت پسر خود را کرده باشد که در این صورت زن می‎تواند برای آنچه پدر شوهر تعهد کرده، برای گرفتن مهریه از پدر شوهر به او مراجعه کند. بنابراین در صورتی که پدر شوهر به عنوان ضامن در زمان عقد، محل ضامن بودن پسر را در عقدنامه ازدواج امضا کند، زن می‌تواند برای درخواست مهریه به پدر شوهر که ضامن شوهر است اقدام کند. باید در نظر داشت که ضامن شدن پدر شوهر، باید به طور رسمی امضا و در دفتر عقد ازدواج تایید شده و به ثبت رسیده باشد. بنابراین در صورتیکه وی به طور لفظی و فقط با گفتن اینکه من ضامن پسر خود برای پرداخت مهریه می‌شوم، از نظر قانونی اعتبار ندارد و نمی‌توان از پدر شوهر درخواست مهریه کرد.

مهریه از ارث پدر شوهر
در مواردی که به دلیل فوت پدر یا سایر اشخاصی که شوهر از آن‌ها ارث می‌برد، وارث اموال و سرمایه‌ای شود، زن می‌تواند مهریه خود را از سهم الارث همسر دریافت کند. باید در نظر داشت در صورتیکه که پدر شوهر در زمان عقد ازدواج پرداخت مهریه را تعهد کرده باشد و یا ضامن پرداخت مهریه شود و بعد از مدتی از دنیا برود، اگر اموالی داشته باشد، آن اموال برای وصول مهریه توقیف می‎شوند.

نحوه توقیف سهم‌الارث برای مهریه
در این شرایط زن باید دادخواست تامین اموال شوهر را به دادگاه خانواده ارائه کند. دادگاه با توقیف اموال مربوطه و سپری کردن روند قانونی با مزایده این اموال، مهریه زن را وصول می‌کند. شایان ذکر است در صورتی که زن فوت کرده باشد، ورثه (فرزندان و دیگر وراث) وی از حق مطالبه مهریه برخوردار هستند.

ضمانت اجرای عدم پرداخت مهریه توسط پدر شوهر
در صورت مطالبه مهریه از پدر شوهری که پرداخت مهریه را ضمانت کرده است و ناتوانی پرداخت مهر توسط وی و نیز در صورتی که پدر همسر، نتواند ادعای اعسار و ناتوانی مالی خود را در پرداخت مهریه در دادگاه ثابت کند و حتی نتواند در صورت تقسیط مهریه، اقساط مهریه را بپردازد، زن می‎تواند بازداشت پدر شوهر (ضامن) را تا زمان پرداخت مهریه از دادگاه درخواست کند. دادخواست مطالبه مهر از پدر شوهر می‌تواند همزمان با مطالبه مهریه از بدهکار اصلی که شوهر است، به دادگاه خانواده مطرح شود و لازم نیست حتماً عدم پرداخت مهریه توسط شوهر به اثبات برسد و سپس علیه ضامن شکایت شود.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با نحوه دریافت مهریه مطلب “مراحل قانونی دریافت مهریه چگونه است؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....

اگرچه دیه و ارش هر دو مجازات مالی محسوب می‌شوند؛ ولی تفاوت‌هایی بسیاری با یکدیگر دارند.

دیه و ارش از جمله مجازات‌های نقدی هستند که قانون معمولا برای جبران خسارات بدنی در نظر گرفته است. اما این دو مجازات تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و هر کدام کیفری جداگانه محسوب می‌شوند. به عنوان مثال جبران خسارت قطع شدن یک دست نصف یک دیه کامل است اما، دیه پاره شدن یک تار عصبی دست در قانون اعلام نشده است. در خصوص جبران این نوع خسارت قاضی دادگاه، به نظریه کارشناسی پزشکی قانونی رجوع می‎کند. در مجله دلتا به بررسی تفاوت‌هایی که بین دیه و ارش وجود دارد پرداخته شده است.

ماهیت دیه
در قانون مجازات اسلامی، دیه به عنوان مجازات مالی تعیین شده که بر اساس آن، در صورت وارد آمدن جراحت از جانب شخص نسبت به دیگری، خواه منجر به فوت عمد، غیر عمد و یا موجب نقص و جراحت در اعضای بدن شخص شود، فردی که ضربه را وارد کرده، محکوم به پرداخت دیه که مقدار آن نیز در قانون مشخص است، خواهد بود. شایان ذکر است در مواردی که جانی مشخص نیست و فرد به قتل رسیده باشد، دیه از بیت المال پرداخت می‎شود.

ارش چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
مطابق قانون، در مواردی که برای جنایتی که شخص به فرد دیگری وارد کرده، دیه خاصی تعیین نشده باشد، مبلغی با نظر کارشناس تعیین می‌شود که به آن ارش جنایت می‎گویند. هر جنایتی که بر اعضای بدن کسی وارد شود و مقدار معینی برای آن تعیین نشده باشد، جانی باید مبلغی تحت عنوان ارش بپردازد.

تفاوت دیه و ارش
۱. نوع و میزان دیه در قانون مشخص است ولی میزان خسارت ارش در قانون تعیین نشده است.
۲. در عمل، ارش بیشتر از دیه کاربرد دارد. دیه برای اعضای خاصی از بدن مانند دست، پا، دندان، استخوان‎ها، بعضی جراحات وارده به سر و صورت و… تعیین شده است در حالی که صدمات عمد و غیر عمد وارده بر بدن اشخاص متعدد است که ناگزیر باید «ارش» تعیین شود.
۳. دیه هم نسبت به جراحات و نقص اعضای بدن و هم نسبت به قتل تعیین می‌شود. در حالی که ارش فقط نسبت به جراحات است.
۴. مقدار دیه در زن و مرد متفاوت ولی ارش بین زن و مرد یکسان است.

موارد تعیین دیه و ارش
در برخی از موارد ممکن است که جراحات وارده، متعدد باشد و علاوه بر دیه، ارش هم در نظر گرفته شود. در ادامه به مواردی که قانون علاوه بر دیه، ارش  هم تعیین کرده و شخص محکوم به پرداخت هر دو است اشاره می شود.
• هرگاه در اثر پاره کردن پرده گوش، شنوایی فرد نیز از بین برود یا کاهش پیدا کند.
• در مواردی که قطع نخاع موجب نقص عضو دیگر شود.
• هرگاه در اثر وارد کردن شی تیز، بدن مجروح شود و اعضای درونی هم آسیب ببیند.
• جنایتی که موجب تورم در سر و صورت شود و رنگ پوست آن هم تغییر کند.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با قوانین و مقررات دیه “تقسیط دیه امکان پذیر است؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...

هنگامی که شخصی می‌خواهد علیه فرد دیگری اقامه دعوا کند، مدعی شناخته می‌شود و باید درخواست خود را به عنوان خواهان، در برگ دادخواست ذکر کند.

نوشتن دادخواست اولین اقدامی است که شخص برای شروع یک دعوای حقوقی باید انجام دهد. بسیاری از تصمیم‌های دادگاه به نکاتی وابسته است که در متن دادخواست ذکر شده است. زیرا مهمترین بخش یک دعوی حقوقی نوشتن خواسته خواهان به طور شفاف و دقیق است. بنابراین دقت و توجه در نوشتن دادخواست، در روند رسیدگی در دادگاه می‌‌تواند بسیار مفید و کارامد باشد. در ادامه در خصوص نحوه نوشتن و تنظیم دادخواست با مجله دلتا همراه باشید.

دادخواست چیست؟
هنگامی که شخصی می‌خواهد علیه فرد دیگری اقامه دعوا کند، مدعی شناخته می‌شود و باید درخواست خود را به عنوان خواهان، در برگ دادخواست ذکر کند. به عبارت دیگر دادخواست، طرح ادعا و تقاضای دادرسی نزد دادگاه در اوراقی مخصوص به نام برگ دادخواست است.
این اوراق را می‌توان از محل فروش اوراق قضایی واقع در دادگستری‌ها و مجتمع‌های قضایی سراسر کشور تهیه کرد. در مراجع قضایی‌ که چند شعبه وجود دارد، دادخواست پس از تنظیم و تکمیل، به دفتر شعبه اول ارائه می‌شود.
دادخواست می‌تواند توسط خود فرد یا وکیل او تنظیم و ارائه شود.

مطابق قانون، دادخواست باید حاوی نکات زیر باشد:
• نام و نام خانوادگی و نام پدر
• سن خواهان (شخصی که دعوا را مطرح می‌کند)
• اقامتگاه، که شامل محل زندگی یا محل کار و در واقع محلی که بتوان به خوانده (شخصی که علیه او دعوایی مطرح می‎شود) دسترسی داشت و اوراق قضایی را به محل سکونت او فرستاد.
• شغل خواهان
• در صورتی ‎که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود، مشخصات کامل وکیل نیز باید درج شود.
اگر نشانی خوانده معلوم نباشد، یا به عبارت دیگر مجهول‌المکان باشد، آدرس او یک‎ بار در روزنامه منتشر خواهد شد.

نحوه تنظیم دادخواست
برگ دادخواست دارای چند قسمت است، که باید خواهان آن‌ها را پر کند. یکی از مهمترین موارد، تعیین خواسته و بهای (ارزش) آن است که باید در دادخواست مشخص شود. به آنچه که مدعی از دادگاه درخواست می‌کند اعم از مالی یا غیر مالی، «خواسته» یا «مدعی‌به» می‌گویند.
در واقع خواسته، تعهدات یا مواردی است که خواهان خود را مستحق دریافت آن می‌داند. به طور مثال زنی که مهریه را حق خود می‌داند، در قسمت خواسته باید تعداد سکه‌ها را قید کند. یا مردی که همسر وی، بدون دلیل موجه و قانونی، منزل مشترک را ترک کرده، باید در قسمت خواسته، الزام به تمکین را قید کند. بنابراین خواهان باید آنچه را که حق خود می‌داند در خواسته درج کند.
شایان ذکر است، دادگاه نمی‌تواند در مسائلی که به موضوع خواسته ارتباطی ندارد وارد و در خصوص آ‎ن‌ها حکم صادر کند. اگرچه دادگاه باید تمام خواسته‌های خواهان را مورد رسیدگی قرار دهد، اما گاهی ممکن است به دلیل عدم شفافیت و مبهم‌ بودن متن خواسته، قاضی محق بودن خواهان را تشخیص ندهد و به طور کامل یا به طور نسبی، او را بدون حق بشناسد. بنابراین فرد در نوشتن خواسته، باید دقت و توجه بسیاری داشته باشد.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....

طبق قانون، افراد برای ارث بردن از یکدیگر باید رابطه خونی و نسبی داشته و یا اینکه زن و شوهر باشند؛ در غیر این صورت مجوزی برای ارث بردن از دیگری وجود ندارد.

فرزند خواندگی از جمله مسائلی است که برخی از خانواده‌های که صاحب فرزند نمی‌شوند با آن مواجه هستند. به همین دلیل در قانون، مقررات خاصی برای حفظ حقوق کودک و آسان‌تر کردن مراحل فرزند‌ خواندگی در نظر گرفته شده است. در واقع یکی از مسائل مربوط به فرزند خواندگی، موضوع ارث بردن فرزند خوانده از افرادی است که وی را به فرزندی می‌پذیرند و سرپرستان قانونی کودک محسوب می‌شوند. در مجله دلتا قوانین و مقررات مربوط به تعلق گرفتن ارث به فرزند خوانده بررسی شده است.

ارث بردن فرزند خوانده
طبق قانون، افراد برای ارث بردن از یکدیگر باید رابطه خونی و نسبی داشته و یا اینکه زن و شوهر باشند. در غیر این صورت مجوزی برای ارث بردن از دیگری وجود ندارد. بنابراین با توجه به قوانین، تعلق ارث به فرزند خوانده وجاهت قانونی ندارد. همانطور که می‌دانید بعد از فوت فرد، اولین قدم برای مراحل تقسیم ارث، گرفتن گواهی انحصار وراثت است و در انحصار وراثت فرزند خوانده جایگاهی ندارد چون جز ورثه محسوب نمی‎شود. حتی اگر اسم فرزند خوانده در شناسنامه شخصی که او را به فرزند خواندگی پذیرفته وارد شده باشد باز هم از ارث محروم است.

نحوه تقسیم ارث به فرزند خوانده
۱. سرپرست در زمان حیات، مال یا اموالی به نام فرزند‎ خوانده منتقل کند.
۲. اموال خود را برای او وصیت تملکی کنند. یعنی اینکه وصیت کنند بعد از فوت آنها اموال به فرزندخوانده تعلق بگیرد.
۳. فرزند خوانده ارث نمی برد، اما سرپرستان او می توانند به عنوان صلح یا‏‎ ‎‏بخشش مالی به او واگذار کنند.
شایان ذکر است که در صورت فوت فرزند خوانده، سرپرست نیز از او ارث نمی‎برد.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با شرایط فرزند خواندگی مطلب “شرایط فرزند خواندگی در قانون چگونه است؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....

چنانچه تهمت‌زننده نتواند ادعایی که به شخص دیگری نسبت داده‌ را ثابت کند، قانون برای وی مجازات پیش‌بینی کرده است.

افترا و تهمت به دیگران در اصطلاح حقوقی عبارت است از اینکه شخصی عمل مجرمانه‎ای را که برخلاف واقعیت است به فرد دیگری نسبت دهد، بدون آن که بتواند آن را اثبات کند. در مجله دلتا به بررسی جرم افترا و مجازات آن در قانون پرداخته شده است.

جرم افترا در قانون
جرم افترا در دو حالت لفظی و عملی محقق می‌شود. در واقع گاهی تهمت‌زننده به طور لفظی به دیگری افترا می‌زند یا گاهی به قصد متهم کردن فرد، وسایل جرم را در منزل، محل کار یا وسایل شخصی وی قرار می‌دهد، به‌ طوری که وجود آن وسایل ممکن است باعث مجرم نشان دادن آن شخص شود. باید در نظر داشت که یک تفاوت اساسی که بین افترای لفضی و عملی وجود دارد، این است که در افترای لفظی یا شفاهی، شاکی باید آسیب‌هایی را که به اعتبار و آبروی او وارد شده است اثبات کند، زیرا این آسیب‌ها پایدار و مستدل نیست. اما هنگامی که به طور مثال شخص مورد افترای رسانه‌ای قرار می‌گیرد، آسیب‌های وارد شده به اعتبار او پایدار هستند، بنابراین بدون اینکه نیاز به اثبات این آسیب‌ها باشد، دادگاه حکم آن‌ها را صادر می‌کند.

موارد تحقق جرم افترا
۱. تهمت‎زننده جرمی را به صورت صریح و واضح به دیگری نسبت دهد.
۲. جرمی که نسبت داده شده، پوچ و غیر واقعی بوده، یعنی ساخته تخیلات ذهن تهمت‎زننده باشد.
۳. نسبت‎دهنده تهمت با انگیزه ضرر زدن و هتک حیثیت، آن جرم را به شخصی نسبت دهد.
۴. تهمت‌زننده نتواند درستی و صحت موضوعی را که به دیگری نسبت داده است، در دادگاه ثابت کند.
شایان ذکر است اگر کسی از روی عصبانیت و ناراحتی به دیگری بگوید «دزد» یا «کلاهبردار» جرم توهین واقع شده و افترا محسوب نمی‌شود.

مجازات تهمت و افترا
چنانچه تهمت‎زننده نتواند ادعای نسبت داده‌ شده را ثابت کند، قانون با توجه به افترای نسبت داده شده، برای مجرم مجازات پیش‌بینی کرده است.

افترای عملی
هر کس به طور عمد و به قصد متهم کردن دیگری وسایل یا اشیایی را بدون اطلاع آن شخص در منزل، محل کار، جیب یا اشیایی که متعلق به وی است، قرار دهد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او نشان دهد، و در اثر این اقدام، شخص مذکور تحت تعقیب واقع شود، مرتکب به حبس از ۶ ماه تا سه سال یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.

افترای لفظی
در قانون مجازات حبس از یک ماه تا یک سال یا تا ۷۴ ضربه شلاق پیش‌بینی کرده است.

افترای ناموسی
در صورتی که افترا و تهمت‌هایی که نسبت داده می‌شوند، در اصطلاح ناموسی محسوب شوند، برای مرتکب مجازات حد در نظر گرفته شده است.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با نحوه اعاده حیثیت مطلب “ادعای شرف چیست و چگونه می‌توان اعاده حیثیت کرد؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....

واخواست اولین قدم برای وصول سفته است. زمانی که سفته در تاریخ سررسید که معین شده، وصول نشد، دارنده سفته بر علیه صادرکننده آن، این اقدام قانونی را انجام می‌دهد.

طریقه مطالبه سفته به این صورت است که دارنده سفته، باید در تاریخ سررسید، مبلغ آن را درخواست کند. در صورتی‎که مبلغ سفته وصول نشد، لازم است که دارنده طی ۱۰ روز از تاریخ سررسید، سفته را واخواست کند. در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.

سفته چیست؟
سفته یکی از اسناد تجاری مورد استفاده و رایج بین مردم است. به علت سهولت استفاده و دریافت وجه آن حتی افرادی که توانایی و امکان دریافت چک را ندارند، به راحتی می توانند سفته دریافت کنند. سفته همچنین به‌عنوان ضمانت حسن انجام قراردادها حتی در قراردادهای کاراستفاده می‌شود. نکته قابل توجه این است که اگر سفته به محض مطالبه قابل وصول باشد، ظرف یک‌سال از تاریخ صدور سفته باید مطالبه شود. ضمنا اگر سفته بدون تاریخ باشد، اغلب عندالمطالبه تلقی می‌شود به این معنا که صادرکننده قصدش این بوده به محض مطالبه دارنده سفته توانایی پرداخت وجه آن را تا سقف تعهدات سفته داشته باشد. اما اگر سفته تاریخ داشته باشد زودتر از زمان تاریخ قابل مطالبه نیست به عبارت دیگر وجه آن  صرفا”در سرموعد قابل مطالبه است.

واخواست چیست؟
واخواست مطالبه رسمی وجه سفته است. به یک معنا با گواهی عدم پرداخت وجه چک که بانک‌ها صادر می‌کنند نیز مشابهت بسیاری دارد. وقتی دارنده سفته می‌خواهد به صورت رسمی، صادرکننده یا ظهرنویسان و ضامن‌های سفته را مورد تعقیب حقوقی قرار دهد؛ در اولین فرصت باید سفته را واخواست کند. خوبی کار این است که به محض واخواست سفته، ابلاغ واخواست به متعهد نیز انجام و او متوجه می‌شود که دارنده، آماده پیگیری قضایی برای مطالبه وجه خود است.

اگر دارنده سفته قصد داشته باشد علیه  همه متعهدان سفته (اعم از ضامن ها و ظهرنویس ها) اقامه دعوی کند و مسوولیت تضامنی آنها را بخواهد باید در نهایت ظرف یکسال از تاریخ سفته آن را مطالبه کند. اگر این کار را انجام ندهد حق مطالبه وجه را از سایر متعهدان به جز صادرکننده از دست می‌دهد. اگر بخواهد به صورت رسمی واخواست کند باید از تاریخ وعده یا سررسید ظرف ده روز آن را واخواست واگر سفته عندالمطالبه بود می‌تواند ظرف یکسال مطالبه کند و پس از یکسال باید در نهایت  ظرف مدت۱۰ روز آن را واخواست کند.

دادخواست علیه صادر کننده سفته و ظهرنویس
اگر دعوی بر علیه سفته‌دهنده و ظهرنویس باشد، در برگه دادخواست در قسمت مربوط به خوانده می‌توان هم نام سفته‌دهنده و هم نام ظهرنویس را نوشت. همچنین در برگه دادخواست، در قسمت شرح خواسته، می‌توان از دادگاه محکومیت خوانده ردیف اول به عنوان سفته‌دهنده و خوانده ردیف دوم به عنوان ظهرنویس را به طور تضامنی درخواست کرد.

نکات واخواست سفته
اگر واخواست سفته در مهلت قانونی صورت نگیرد، دیگر آن سفته مزایای حقوقی اسناد تجاری را ندارد و فقط یک سند عادی محسوب می‌شود و برای گرفتن آن فقط می‌توان آن را به عنوان یک مدرک برای وصول طلب استفاده کرد؛ یعنی زمانی که شخص دادخواست الزام به پرداخت وجه را به دادگاه ارائه می‌کند، باید آن را به عنوان یک دلیل و مدرک ضمیمه دیگر مدارک کند. در واقع بدون واخواست هم می‌توان جهت گرفتن سفته اقدام کرد؛ ولی فقط به عنوان یک رسید معمولی ارائه می‌شود.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با قوانین سفته مطلب “سفته چیست و چگونه به اجرا گذاشته می‌شود؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....

خرید و فروش ملک در دفترخانه اسناد رسمی فقط در صورتی که عوارض نوسازی و شهرسازی آن پرداخت شده باشد، به ثبت می‌رسد.

افراد بعد از انتخاب ملک مورد نظر و توافق با فروشنده، قولنامه را تنظیم و ملک را خریداری می‌کنند. بعد از گذراندن این مراحل، نوبت به تنظیم سند و واگذاری رسمی ملک می‌رسد. برای تنظیم و ثبت سند به نام خریدار لازم است از اداره‌های مختلف، از جمله شهرداری منطقه‌ای که ملک در آن واقع شده است، استعلام دریافت کنند. استعلام از شهرداری برای ملک از جمله مراحلی است که حتماً باید در خرید ملک طی شود و در مجله دلتا به آن پرداخته شده است.

استعلام از شهرداری برای ملک
ملک مورد معامله در هر منطقه‌‌ای از شهر که قرار دارد، صاحب آن باید به شهرداری همان منطقه مراجعه کند. فروشنده با نامه‌ای که دفترخانه به او داده و مشخصات ثبتی ملک در آن قید شده است، به شهرداری مراجعه می‌کند و کارشناسان شهرداری مواردی را مورد بررسی قرار می‌دهند که عبارت‌اند از :

۱. ساختمان طبق پروانه ساخته شده باشد؛ در غیر این صورت، فروشنده باید جریمه مربوطه را بپردازد.

۲. عوارض نوسازی برای ساختمان و زمین، جزء هزینه انتقال سند است که باید پرداخت شود.

۳. فروشنده باید هزینه‌ای برای پسماند (جمع کردن زباله ها) و کمک به آموزش‌ و پرورش به شهرداری بپردازد.

بنابراین خرید و فروش ملک در دفترخانه اسناد رسمی، فقط در صورتی که موارد مذکور انجام شده باشد به ثبت می‌رسد.

استعلام مفاصا حساب شهرداری
روند اداری استعلام مفاصا حساب در شهرداری ۲ تا ۳ ساعت به طول می‌انجامد. معمولاً سه تا هفت روز بعد، جواب نامه استعلام شهرداری آماده تحویل است. در واقع ملک، هر بدهی دیگری به شهرداری داشته باشد، تسویه می‌شود. شایان ذکر است مبلغ مورد نظر بابت عوارض و نوسازی با توجه به ملک مورد معامله، موقعیت آن و ارزش ملک متفاوت است.

مدت اعتبار جواب استعلام
جواب استعلام و مفاصا حساب از شهرداری باید در اولین فرصت به همان دفترخانه‌ای که سند در آنجا تنظیم می شود، تحویل داده شود؛ زیرا مدت اعتبار استعلام، با توجه به شهرداری‌های مناطق مختلف و شهری که ملک در آنجا واقع شده، از یک تا سه ماه متفاوت است. در برخی موارد، شهرداری این اعتبار را فقط تا یک ماه تمدید می‌کند.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با پرداخت عوارض شهرداری “عواقب عدم پرداخت عوارض شهرداری چیست؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...

یکی از روش‌های کلاهبرداری در معاملات خودرو، فروش خودروی کم‌آپشن به جای خودروی فول است. به این صورت که کلاهبرداران خودرو‌های کم‌آپشن را با اضافه کردن آپشن‌های تقلبی، به عنوان فول آپشن و به قیمت بسیار بالاتر می‌فروشند.

خرید و فروش خودرو از جمله معاملاتی است که اگر خریدار و فروشنده دقت لازم و کافی را نداشته باشند، امکان اینکه مورد سوءاستفاده و کلاهبرداری قرار بگیرند وجود دارد. به همین دلیل در مجله دلتا، روش‌های کلاهبرداری در معامله خودرو و راه‌های پیشگیری از آن بررسی شده است.

پارکینگ دوقبضه
در این روش کلاهبردار به عنوان خریدار به فروشنده مراجعه می‌کند. خریدار خودرو را می‌بیند و به رغم آگاهی از آسیب‌های خودرو، آن‌ها را در قولنامه نمی نویسد و یا به صورت کامل قید نمی‌کند. خودرو به پارکینگ دو قبضه منتقل می‌شود؛ اما خریدار در روز تعویض پلاک با کارشناس خودرو حاضر می‌شود و با مستند و نشان دادن آسیب‌های خودرو، از فروشنده ادعای دریافت خسارت یا کاهش قیمت خودرو را دارد. در چنین شرایطی قانون حق را به خریدار می‌دهد.

تعویض خودرو در فاصله بین تنظیم قولنامه و تعویض پلاک
خریدار برای مشاهده خودرو همراه با کارشناس خبره مراجعه و کارشناس هم سلامت فنی و بدنه خودرو را تایید می‌کند؛ اما فروشنده با استفاده از ترفند‌هایی، شماره شاسی را در قولنامه ذکر نمی‌کند. قولنامه در محضر نوشته و بیعانه هم پرداخت می‌شود؛ تعویض پلاک نیز به طور قانونی و درست انجام می شود؛ اما پس از معامله، خریدار متوجه تصادفی بودن خودرو می‌شود. در واقع نکته اینجاست که خودروی تحویلی به خریدار با خودروی کارشناسی شده متفاوت است؛ به این صورت که در روز معامله، یک خودروی سالم بدون رنگ را به خریدار و کارشناس نشان داده‌اند و در روز تعویض پلاک یک خودروی چپ شده با همان مشخصات ظاهری را به وی تحویل داده‌اند.
فروش خودرو کم‌آپشن به جای خودروی فول
این روش که متاسفانه در خودرو‌های لوکس بسیار رایج است، در مواردی اتفاق می‌افتد که کلاهبرداران خودرو‌های لوآپشن را خریداری می‌کنند و با اضافه کردن آپشن‌های تقلبی، خودرو را به عنوان فول آپشن و به قیمت بسیار بالاتر می‌فروشند. راه پیشگیری از این کلاهبرداری استفاده از کارشناسان خبره است.

راه‌های جلوگیری از کلاهبرداری خودرو
۱. از خرید و فروش وکالتی خودرو تا حد امکان پرهیز شود.

در برخی موارد کلاهبرداران خودرو از موضوع وکالت سوءاستفاده می‌کنند. دادن وکالت در فروش خودرو اگرچه کمتر اتفاق می‌افتد؛ اما مشکلات خاص خود را دارد. در نهایت اگر خودرو به طور وکالتی فروخته شد، باید خریدار هرچه سریع‌تر تعویض پلاک را انجام دهد؛ زیرا تا زمانی که تعویض پلاک صورت نگرفته هر تخلفی  که با خودرو اتفاق بیفتد، پلیس و مراجع قضایی فروشنده را مقصر می‌دانند. در امر خرید خودرو وکالتی هم باید مواردی مانند ممنوع المعامله بودن فروشنده و یا اختلاف در شماره شاسی و موتور خودرو با موارد قید شده در قولنامه که ممکن است خریدار را به دردسر اندازد، حتما مورد بررسی قرار گیرد.

۲. بدون کارشناسی دقیق خودرو خریداری نشود.
طبق آمار، اکثر خودروهای دست دوم، ایراد فنی و یا بدنه دارند و گاهی برخی از فروشندگان ایرادات خودروی خود را پنهان می‌کنند؛ ایراداتی که می‌تواند باعث ضررهای مالی بسیاری برای خریدار شود.

۳. دقت در نوشتن قولنامه
برای جلوگیری از کلاهبردای و سایر مشکلات، لازم است که قولنامه در دفاتر مجاز رسمی تنظیم شود؛ علاوه بر این باید تمام جزئیات و توافقات با طرف دیگر معامله در قولنامه ذکر شود.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر در خصوص معامله خودروی دست دوم “نکات حقوقی خرید خودرو دست دوم” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...